Dyslexie, lees- en spellingsproblemen
Bij sommige kinderen wordt in groep 3 al snel duidelijk dat er een probleem is met het lezen: ze leren de letters veel langzamer dan andere kinderen en ze hebben veel moeite met het hakken en plakken. Bij andere kinderen is de start vlot, maar loopt het later spaak. Ze blijven spellen, of heel langzaam lezen of ze maken veel te veel fouten. Wanneer de problemen erg groot zijn en er geen bijzonderheden zijn in de rest van de ontwikkeling of intelligentie van het kind spreekt men van dyslexie.
Bij kleuters kan onderzoek al uitwijzen of kinderen het risico lopen dyslexie te hebben. Mensen met dyslexie hebben over het algemeen een zwakke aanleg voor het waarnemen van klanken. Kinderen met articulatieproblemen zullen dan ook eerder in de risicogroep voor dyslexie vallen. Ook hebben ze moeite met het automatiseren van kennis. Met name kan dit opvallen bij reeksen: dagen van de week, maanden, cijfers, kleuren. Bij het lezen kunnen ze vaak niet snel de juiste letter bij een klank vinden (of andersom) omdat die kennis niet geautomatiseerd is.
Dyslexie is erfelijk bepaald. Als één van de ouders dyslexie heeft, is de kans op een kind met dyslexie 50%.
Het hebben van lees- en spellingsproblemen kan meerdere gevolgen hebben: de intelligentie wordt te laag ingeschat, vakken waarbij veel gelezen moet worden kosten zeer veel moeite, in het ergste geval ontstaan emotionele problemen en sociaal isolement. Omdat slecht lezen invloed heeft op de schoolloopbaan en de school- en studiekeuze, kan het ook van invloed zijn op de beroepskeuze.
Hoe kan logopedie helpen?
Logopedisten zijn specialisten op het gebied van spraak- en taal, die de basis vormen voor het leren lezen en schrijven. Ze kunnen helpen met het beter leren waarnemen van de verschillende klanken en deze koppelen aan de letter, een gebaar, de stand van de mond. Bij het leren lezen is het luisteren erg belangrijk: je moet de letters van het woord r-oo-s afzonderlijk kunnen horen in de goede volgorde en ze dan aan elkaar kunnen plakken tot het woord roos. Dit noemen we auditieve synthese. Ook moet je het woord roos zelf in letters kunnen zeggen als je het op wilt schrijven: r-oo-s. Dit noemen we auditieve analyse.
Tijdens het lezen en schrijven is het belangrijk dat je de letters die je leest onthoudt en dat je de zin onthoudt om het verhaal te kunnen begrijpen. Dit noemen we het auditief geheugen.
Omdat deze auditieve vaardigheden ook heel belangrijk zijn voor de spraak-taalontwikkeling, kunnen logopedisten deze vaardigheden heel goed stimuleren als ze in aanleg niet zo sterk zijn.
Bij oudere kinderen worden de spellingsregels steeds belangrijker. Omdat het belangrijk is dat je goed hoort uit welke klanken en lettergrepen een woord is opgebouwd, voordat je een spellingsregel kunt toepassen is ook dit vaak een onderdeel van de therapie.
Tenslotte gaat het bij het lezen om het begrijpen van het verhaal. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat je de woorden en zinnen die je leest voldoende begrijpt. De taalontwikkeling moet voldoende zijn. Wanneer dit niet het geval is zal de logopedist ook dit onderdeel stimuleren.
We proberen het kind zoveel mogelijk succeservaringen op te laten doen en positief te stimuleren, om de emotionele ontwikkeling op dit gebied zoveel mogelijk positief te beïnvloeden.
De logopedist neemt met de toestemming van de ouders ook contact op met school, om in overleg met school de beste strategie te bepalen en prioriteiten te stellen.
Omdat een logopedist geen intelligentie-onderzoek doet, is zij niet bevoegd tot het afgeven van een dyslexie-verklaring.
-terug naar informatie-